د بامیان بتان او د ملا عمر دلایل
د بامیان بتان او د ملا عمر دلایل
د سټیو کول د - پیریانو جګړی- کتاب څخه
Ghost Wars by Steve Coll
د ۲۰۰۱ کال مارچ په میاشت کې د طالبانو دولت تصمیم ونیوی چې په افغانستان کې ټوله هغه بوتان له منځه یوسی چې د انسان په څیر جوړ شوی دی.
د بامیان لوی بوتان په سیمه کې د بودیستانو د مذهب خپریدو سره په ۲-۵ زیږد کال کې توږل شوی وه. یوه بت ۵۳ متر او بل یې ۳۸ متر ارتفاع درلوده. د بتانو مخونه نورو اسلامی مشرانو ویجاړ کړی وه خو د هغوی بڼی روغی وی. نړیوالو ټولنو او هیوادونو د بتانو د ویجاړولو پر وړاندی زیاته خواشینی ښکاره او سخته غبرګونونه یې وښودل- که څه هم په افغانستان کې د ملکی وګړو د ټول وژنو پر وړاندی داسی غبرګونونه د کوم هیواد له خوا نه وه ښودل شوی.
د موزیمونو ساتونکو او د نورو هیوادونو ویاندویانو وړاندیزونه وکړل چې د بتانو د ویجاړولو مخنیوی وشی. ملا عمر حیران وو، هغه وویل: « موږ والله که پوهیږو چې ټوله ولی دومره وارخطا دی، موږ خو صرف ډبری ورانوو.»
په آسیا کې شتمن بودیست هیوادونو - چې د پاکستان مالی مرستندویان وه - پر پرویز مشرف فشار راوړ چې مخکې له دی نه چې خبره تر خبری تیره وی هغه باید په دی اړه منځکړتوب وکړی. جنرال (مشرف) د منیرالدین حیدر (د پاکستان د کورنیو چارو وزیر) څخه وغوښتل چې کندهار ته ولاړ شی او د ملا عمر سره پدی هکله دلایل ووایی. حیدر په چټکۍ سره د اسلامی علماوو سره مشوره وکړه چې داسی اسلامی دلیلونه ور وښیی چې طالبان یې ومنی. هغه د زیات شمیر ژباړونکو، کاتبینو او اسلامی علماوو سره کندهار ته والوت او د کندهار د هوایی ډګر څخه د ملا عمر میلمستون خوا ته رهی شو.
ملا عمر وویل « موږ د شپږ میاشتو مشورو وروسته دی پایلی ته ورسیدو چې باید هغوی (بتان) ویجاړ کړو.»
حیدر د قرآن څو ایتونه ورته وویل، چې وایی: مسلمانان باید د نورو مذهبونو خدایان و نه غندی. الله به د قیامت په ورځ تصمیم ونیسی چې څوک ښایسته او مقتدره دی.
هغه (حیدر) نورو تاریخی قضیو ته هم اشاره وکړه، په ځانګړی توګه - په مصر کې چې مسلمانانو د نورو مذهبونو د خدایانو او هنر ساتنه کړی ده. په افغانستان کې د بودا (بتان) تر اسلام هم لرغونی دی. پیړی راهیسی چې په زرهاوو اسلامی لښکری د افغانستان څخه د هند په لور تللی دی خو یوه ته یې هم دا احساس پیدا نه شو چې دا بتان ویجاړ کړی. « پنځلس سوه کلونه راهیسی هغه مسلمانان چې له دی سیمی څخه تیر شوی دی دغو بتانو ته کوم تاوان و نه رسوی، ته بیا څنګه له دوی سره په مسلمانی کې دومره توپیر لری؟»
ملا عمر په دلیل کې وویل « هغوی به د بتانو د ویجاړلو لپاره ټکنالوژی نه درلوده.»
عمر وویل چې هغه له دی نه ویریږی چې د قیامت په روځ به الله ته څه ځواب وکړی. « الله به زما څخه وپوښتی: عمره تا د نړۍ ستر قوت چې شوروی نومیده چپه کړ، خو تا و نه شوای کولای چې دوه بتان مات کړی؟ ملا عمر به څه ځواب ورکړی؟»
د خپل یوی سترګی په کاږه کتو سره د طالبانو مشر خپل خبرو ته ادامه ورکړه. « د قیامت په ورځ دا ټوله غرونه خاوری او په هوا کې به باد شی. که چیری دغه دوه بتان په همدی شکل د الله مخ ته ودریږی، نو بیا ملا عمر کوم مخ خدای ته ښکاره کړی.»
نوټ: پدی خبر نه یم چې طالبان د بتانو ویجاړولو لپاره له کوم لوری له خوا هڅول شوی وه او که خپله یې ورته پام ګرځیدلی وو او د پاکستان دریځ په دی اړه څومره ریښتینی وو. خو د ملا صیب محمد عمر داسی دلایل د یوه هیواد د مشر په صفت راته په زړه پوری ښکاره شول نو ځکه می دا څو پاراګرافه د سټیو کول د کتاب (د پیریانو جګړی) څخه وژباړل.
مامون چخانسوری
